zumrut_

Yazan: elfy Kategori: Tarih| Çizgi Roman

Tarih ile aranız nasıldır? Benim pek fena değildir. Tarih bilgim iyidir anlamında söylemiyorum bunu, en azından meraklıyımdır ve tarihi sıkıcı bulmam.
Ama okuldaki tarih derslerinden pek az şey öğrendiğimi de söylemem gerekir. Bir kere ezberlemek gerekiyordu, ikincisi asla bütün olarak anlatılmıyordu. Yani 1071’de buralarda neler olduğunu öğrenirken, dünyanın başka coğrafyalarında o yıllarda neler olduğunu asla bilemezdiniz. Bütünlükten kopuk ve neden sonuç ilişkisi kurmaya engel olurdu bu bende. E o zaman ezberle gitsin, sınavdan çıkınca unutsan da olur.
Fakat bu kitapla 10-12 yaşlarımda tanışsaydım benim de bambaşka bir tarih kavrayışım olurdu gibi geliyor. larry gonick çocuklar için bir tarih kitabı yazmış ve çizmiş. Ama bir kitabın çocuklar için yazılması bizim okumamıza ve okurken eğlenmemize asla engel olamaz.

Kendisini aşırı eğitimli karikatürcü (Overeducated Cartoonist) olarak tanımlayan Harvard’lı bir matematik profesörü olan Gonick evrenin Çizgi Tarihi’nin ilk cildine Büyük Patlama ile başlıyor ve evrenin oluşumu ile ilgili teorileri anlatıyor.




Sonra ilk canlıların ortaya çıkışı;



Evrim teorisi;



Cinsiyetin doğuşu, ilk karaya çıkış, dinozorlar dönemi, kıtaların ayrılışı, memeliler çağı…




Veeeee insanoğlunun sahneye çıkışı;



“Sopalar ve Taşlar” bölümünde ilk insanın ortaya çıkışı, hemen arkasından buzul çağı ve ateşin bulunuşu, ilk iş bölümleri ve kromagnonların dünyayı fethi. Bu kısımlarda dünyanın çeşitli bölümlerinde bulunan tarih öncesi kalıntıların izini sürerek, her coğrafyada ayrı ayrı neler olup bittiğini öğreniyoruz Gonick’ten. 25.000 yıl önce Çek Cumhuriyeti, Fransa, İspanya, Batı Asya Dağları, elbette Alacahöyük. Hayvanların evcilleştirilmesi… derkeeeen MÖ Sümer…
“Nehir Ülkeleri” bölümünde ilk önce Sümer’e gidiyoruz. Sümer şehirlerini şöyle bir turlayıp Kenan Ülkesine geçiyoruz. Elbette Ur şehrine de uğrayıp İbrahim ile tanışıyoruz. Oradan Mısır’a geçiyoruz. Piramitler, mumyalama yöntemleri, tanrı-krallar. Mısır hanedanları, Tutank, Ramses ve elbette Musa. İsrail ve Filistin topraklarındayız. Krallıkların çöküşü ve Asur’un yükselişi.




“Beyin ve Bronz” bölümünde Gonick’in ruhuna hitap eden tarihçi Heredot’un peşindeyiz.
Yunanistan’dayız ve büyük bir medeniyetin doğuşuna tanıklık ediyoruz. Grek yaratılış mitleri, Argonotlar, Truva Savaşı. Spartalılar ve bitmek tükenmek bilmeyen savaşlar, ilk olimpiyatlar, klasik sanat ve felsefenin doğuşu.

“Kim bu Atinalılar?” bölümüne Lidya Kralı Karun ile başlıyoruz.

Perslerle savaş, Perslerin Babil’e yönelmesi, Irak topraklarındayız artık. Persler, Atinalılar ve Spartalılar arasında gidip geliyoruz.



Denizlerde savaşıp, Aristo ile tanışıyoruz. Felsefe artık akademiktir.
Birinci cilt burada bitiyor…
Çok fena…
En heyecanlı yerinde kalmıştık…
Tüm ciltlerini arka arkaya okumak isterdim.
Bu tarih kitabı her evde olması gereken bir kitap bence. Çevremdeki her çocuğun bundan sonraki doğum günü ya da yılbaşı hediyeleri belli. Siz de tanıdığınız her çocuğa alın derim bu umulmadık derecede eğlenceli ve kesinlikle çok öğretici kitabı. Sadece tarihi değil, her hangi bir şeyi öğrenmenin çok eğlenceli bir şey olduğunu anlamak ve çocuklara anlatmak için…
Hem tarihi de doğru öğrenelim ki, tekerrür edip durmasın.
Larry Gonick’in diğer çalışmaları şunlar: http://www.larrygonick.com/html/pub/pub.html

Meraklısına Notlar:
Bu kitabı araştırırken, yurtdışındaki bir blogta “Liber Chronicarum”’a rastladım. Bulduğum ipucunu biraz daha çekince çok ilginç başka bir bilgiye ulaştım. O kadar çok internet sitesinden derledim ki aşağıdaki bilgileri, kaynak göstermem mümkün değil. (haklarını helal etmelerini umuyorum.)
Tarihte çizgilerle tarih anlatımı çok eskilere dayanıyor. 1493 yılında Hartmann Schedel tarafından kaleme alınan Nuremberg Dünya Tarihi özellikle kullanılan resimler ve grafik tasarımı bakımından dünya kitap tarihinde çok önemli bir yer tutuyor. Ünlü bir hekim ve yazar olup, 15. yüzyılın en büyük özel kütüphanelerinden birine sahip olduğu bilinen Hartmann Schedel’ın kaleme aldığı Nuremberg Dünya Tarihi, 1493 yılında Nuremberg’de tarafından yayınlandı. Önce Latince olarak ve beş ay sonra da Almanca olarak basılan bu kitap büyük bir ticarî başarı elde etti. Kitap, yaratılıştan 1493 tarihine kadar olan Dünya tarihi içeriyor. Ve kitabın son bölümü Dünya’nın beklenen Son Günleri’ne ayrılmış.

Nuremberg Dünya Tarihi’nin 1500′den önce yayınlanmış en sofistike matbu kitap olduğu söyleniyor. Bu da daha önce olmadığı şekilde metni ve resimleri bütünleştiren farklı grafik mizampajlar kullanılmış olmasından kaynaklanıyor. Ayrıca yine bu kitapla birlikte ilk kez tam sayfa resimler kullanıldı. Schedel’in ilgileri önceki tarih kitaplarınınkilere göre daha evrenseldi. Nuremberg Dünya Tarihi gerçek anlamda bir ansiklopedi sayılabilir. Schedel’in Nuremberg Dünya Tarihi 1800′den fazla tahta baskı resim içeriyor. Kitaptaki resimlerin çoğunluğu çeşitli azizleri, hükümdarları, soyluları ve dönemin rahiplerini resmediyor. Bununla birlikte kitap daha çok bir dizi önde gelen Avrupa şehirlerinin büyük formatlı resimleriyle biliniyor. Bu şehirler arasında Roma, Venedik, Paris, Viyana, Floransa, Cenova, Saltzburg, Crakow, Breslau, Budapeşte, Prag ve İstanbul bulunuyor. Kitapta ayrıca Kudüs ve İskenderiye gibi önemli Orta Doğu şehirlerinin resimleri de yer alıyor.

Bu nadir kitapta İstanbul’a ait üç resim var. Çift sayfaya açılan kent illüstrasyonunun, İstanbul’un ilk basılı resmi olduğu kabul ediliyor. Surların üzerindeki asalet armaları Bizans imparatorlarına ait. Dikkatle bakıldığında Haliç girişini koruyan bir değil iki zincir görülüyor. Resimde “Dom. Mag Turci” olarak belirlenen yer ise, Topkapı’dan önce kullanılan Osmanlı Sarayı’nı belirtiyor. Ön plandaki yelkenli gemi de orijinaline tamamen sadık bir prototiptir ve gemicilik tarihine konu olmuştur.

İkincisi ise “fulgur” (şimşek) başlıklı resimdir. Burada da 1489′da şiddetli bir fırtına sırasında Güngörmez Kilisesi’ nin üzerinde çakan şimşek betimleniyor. O tarihte kiliseye yıldırım düşmesi sonucu, bir bölümü baruthane olarak kullanılan yapıda büyük bir patlama meydana gelmiş ve çıkan yangında 6 bine yakın insanın öldüğü yazılmıştı. İstanbul’un fethini anlatan üçüncü resmin bulunduğu sayfanın başlığında “1453″ tarihi Roma rakamlarıyla belirtilmiş. Eserde ayrıca camisi ve hayal ürünü mimarisiyle bir Truva görüntüsü, Çanakkale ve İznik resimleri de var.
Hikayenin en eğlenceli kısmı ise şu ki, bu kitabın da korsanı basılmış. Hem de 1497 yılında. Bu kitap dünyadaki ilk korsan eser olarak biliniyor ve korsan baskı çok daha nadir olduğu için, koleksiyonerlerin gözünde daha değerli…
Orijinal kitabın sonradan renklendirilmiş Latince basımının online versiyonu için:
http://daten.digitale-sammlungen.de/~db/0003/bsb00034024/images/index.html?id=00034024&fip=151 .59.152.2&no=29&seite=1
ya da: http://commons.wikimedia.org/wiki/Nuremberg_Chronicle

Etiketler: Evrenin Çizgi Tarihi, Larry Gonick, Liber Chronicarum, Nuremberg Chronicle