Bizim Coğrafya Yöneticisi
Üyelik tarihi: 04-Haziran-2009 Bulunduğu yer: BURDUR Yaş: 66
Mesajlar: 2.075
Teşekkürleri: 565
836 mesajına 4.324 kere teşekkür edildi.
| Hidrolojik Döngü ve Su Kullanımı.. Bugün kullandığımız suyun milyonlarca yıldır dünyada bulunduğu ve miktarının çok fazla değişmediği doğrudur. Dünyada su hareket eder, formu değişir, bitkiler ve hayvanlar tarafından kullanılır, fakat gerçekte asla yok olmaz. Buna hidrolojik
Döngü (Su Döngüsü) denir. Su döngüsünü oluşturan basamaklar
1- Yoğunlaşma (kondansasyon),
2- Yağış (precipitation),
3- Toprağa geçiş (Infiltration) ve yeraltı sularının oluşumu,
4- Yüzeyel akıntı (Runoff) ve yüzey suları ile yeraltı sularının oluşumu,
5- Buharlaşma (Evapotranspiration)
Su buharı yoğunlaşarak bulutları oluşturur, koşullar uygun olduğunda yağış meydana gelir. Yağış şeklinde yeryüzüne düşen su, toprağa sızarak yeraltı sularına veya yüzeyel akıntı olarak okyanuslara, denizlere karışır. Yüzey sularının buharlaşmasıyla su atmosfere geri döner. Yoğunlaşma:Suyun buhar formundan sıvı formuna değişim sürecidir. Havadaki su buharı konveksiyon yardımıyla artar. Ilık-nemli hava yükselirken soğuk hava aşağı doğru hareket eder. Ilık hava yükseldikçe sıcaklığı azalıp enerjisini kaybettiğinden gaz halden sıvı veya katı (kar veya dolu) haline döner.
Yoğunlaşmayı buzdolabından soğuk bir su şişesi aldığınızda ve oda ısısında bıraktığınızda şişe yüzeyinde açıkça görebilir, su şişesinin oda ısısında nasıl “terlediğini” rahatlıkla izleyebilirsiniz Yağış: Yağmur, sulusepken kar, kar veya dolu olarak bulutlardan salınan sudur. Atmosferde yoğunlaştığı, atmosferik hava akımında kalmasının zorlaştığı durumda su buharından sonra yağış meydana gelir. Toprağa geçiş: Dünya yüzeyine erişen yağışların bir kısmı toprağa sızar (infiltrasyon) ve yeraltı sularını meydana getirirler.
Toprağa sızan su miktarı, toprağın eğimi, bitkilerin tipi ve miktarı, toprağın su ile doygun olup olmamasına bağlı olarak değişir. Yüzeyde büyük yarıklar, delikler bulunması, toprağa su geçişini kolaylaştırır. Yüzeyel akıntı: Çok fazla yağış olduğunda, toprak suya doyar ve suyun fazlasını alamaz. Kalan su toprağın yüzeyinden akar (Runoff). Suyun toprağa emilemeyen kısmı yüzey suları olarak isimlendirilir. Yüzeyel sular kar ve buzların erimesiyle de oluşabilir.
Yüzey suları çaylara, derelere ve nehirlere akar. Yüzey suları daima daha alçak noktalara doğru taşınır, dolayısıyla okyanuslara karışır.
Yeraltı suları: Dünya yüzeyine erişen yağışların bir kısmı toprağa sızar (infiltrasyon) ve yeraltı sularını meydana getirir.
Yeraltı sularının bir bölümü derinde kapalı bir su katmanına ulaşır ve kullanılabilmeleri için yeryüzüne özel bir yöntemle çıkarılmaları gerekir.
Yeraltı sularının diğer bir bölümü ise basınç etkisiyle üst toprak katmanlarına doğru hareket eder ve yeryüzüne ulaşır. Bu sulara kaynak suyu denir.
Yeraltı suyu toprak katmanlarından geçerken temas ettiği yüzeydeki mineral vb maddeleri de yapısına alır. Bu maddeler suyun yararlı bileşenlerini (demir, magnezyum vb) oluşturabileceği gibi arsenik, nitrat, tarım ilacı kalıntıları gibi zehirli maddeler de olabilir. Toprak sarsıntıları, yağmur ve eriyen kar suları, bu zehirli maddelerin suya karışma riskini artırır. Bu nedenle suyun bileşimindeki değişikliklerin sürekli izlenmesi ve güvenli hale getirilmesi için etkin filtrasyon yöntemleriyle arındırılması gereklidir. Buharlaşma: Bitkilerin nemlenmesiyle ve toprağın buharlaşmasıyla oluşan sudur. Evapotranspiration, atmosfere yeniden giren su buharıdır.
Evapotranspiration, buhar olarak atmosfer içinde artmaya başlayan su moleküllerinin neden olduğu güneş enerjisinin suyu ısıttığı durumda oluşur.
Görüldüğü gibi, gereksinmemiz olan suyun bize ulaşması için birçok oluşum gerçekleşmektedir. Ve bu oluşumlar daima iş başındadır. Uç örneklerde ise döngü farklı şekillerde gerçekleşir. Örneğin, Antartika donmuş olduğundan buharlaşma oluşmaz (buzlar sublimation adı verilen bir oluşumla doğrudan su buharına dönüşür). Yine örneğin, Sahra Çölü çok kurak olduğundan yağış olmaz (su, yere düşmeden buharlaşma oluşur). Ancak döngü hep sürer.
İşte bu nedenle her gün içtiğimiz su, dinozorlar dünyayı dolaştığında da aynı döngü içerisinde dünyamızda dolaşmaktaydı.
İNSAN VE SU
İnsan hiçbir şey yemeden haftalarca yaşayabilirken, su içmeden en fazla 1 hafta yaşayabilir. İnsan vücudunun yüzde 66'sı, insan beyninin yüzde 75'i sudur.
CANLI VARLIKLAR VE SU
•Tavuğun yüzde 75’i, Karpuzun yüzde 95’i,
•Filin yüzde 70’i, Ağacın yüzde 75’i sudur.
•Portakalın yüzde 80’i, DÜNYADA TATLI SU
Canlı organizmaların yüzde 60-90'ı sudan oluşmaktadır. Canlılar için bu kadar önemli olan tatlı su doğada çok kısıtlı olarak bulunmaktadır. Yeryüzü su kaynaklarının yalnızca yüzde 1,5'i canlı organizmaların kullanabileceği tatlı sudur.
DÜNYA VE SU
• Dünya yüzeyinin yaklaşık yüzde 80’i sudur.
• Dünyadaki tüm suların yüzde 97’si deniz ve okyanuslardan oluşur.
• Dünyadaki donmuş haldeki su oranı yüzde 2’dir.
• Dünyadaki tüm suların sadece yüzde 1’i içilebilir niteliktedir.
SANAYİ ÜRETİMİNDE SU KULLANIMI
• 1 Hamburger üretimi için 4 lt,
• 4 Adet otomobil lastiği üretimi için 7500 ton,
• 1 Otomobil üretmek için 150 ton,
• 1 Ton çelik üretmek için 240 ton,
• 1 Fıçı bira elde etmek için (arpanın yıkanmasından başlayıp bira haline getirilmesine kadar) 5600 lt,
• 1 Kutu meyve ya da sebze konservesi elde etmek için 35 lt,
• 1 Kg kumaş için (baskılı boya yapılıyorsa) 200 lt,
• 1 Kg kumaş için (baskısız boya yapılıyorsa ) 120 lt,
• 1 Satranç tahtası üretmek için 16 lt,
• 450 Gram plastik üretmek için 90 lt,
• 450 Gram pamuk ya da yün üretimi için 381 lt,
• 1 Varil ham petrolü rafine etmek için 7 ton su kullanılmaktadır.
EV VE BİREYE GÖRE SU TÜKETİMİ
• Bir insanın günlük su tüketimi: 190 lt
• Bir evin yıllık su tüketimi: 400 bin lt
Bir evin günlük su tüketimi dağılımı;
• Banyo için: 60-115 lt
• Bulaşık için (makine kullanımı halinde): 110 lt
• Bulaşık için (elle yıkama): 75 lt
• Çamaşır makinesi: 110 lt
• Tuvalet: 26 lt
• Diş Fırçalama: 4 lt
• İçme suyu: 4-8 lt
SAĞLIKSIZ SULAR
Dünyada halen 1.5 milyon insan su ihtiyacını son derece sağlıksız koşullarda tedarik ediyor.
KİRLİLİK TEHDİT EDİYOR
Dünya nüfusunun yüzde 60’ı akarsu boylarında yaşıyor ve bu kaynakların birçoğu insanlar tarafından hızla kirletiliyor. Çevre uzmanlarına göre; sanayi atıklarının su kaynaklarına boşaltılması sonucu oluşan yoğun kirlenme, ileride içme suyu ihtiyacının karşılanmasında büyük sorunlar yaratacak. SU BİLGİMİZİ ÖLÇELİM
1-İnsan vücudunun yaklaşık olarak yüzde kaçı sudur?
A- %5-10
B- %20-30
C- %40-50
D- %60-70
E- Yukarıdakilerin hiçbiri
Toplam vücut ağırlığınızın %60-70'ini su oluşturmaktadır. Dahası, su kanınızın yaklaşık %90'ını, beyin ve kaslarınızın %75'ini, vücut yağının %25'ini ve kemiklerin de %22'sini oluşturur. Bu nedenle hiçbir şey yemeden birkaç hafta yaşayabilirken, su içmeden birkaç günden fazla yaşayamazsınız.
Yaşam İçin Su
Vücudun suya olan ihtiyacı, besine duyduğu ihtiyaçtan çok daha fazladır. İnsan besinsiz 8 haftaya kadar yaşayabildiği halde su içmeksizin 1 haftadan daha fazla yaşayamaz. Yüzde 55 ile 75’i sudan oluşan vücudumuzdan günde, terleme, solunum benzeri aktivitelerle 2-3 litre su kaybederiz. Suyun yaşamsal önemini ortaya koyan vücuttaki fonksiyonları şöyle sıralanabilir:
• Karbonhidrat, protein, vitamin, mineral gibi besin öğelerinin, vücudun en uç noktalarına kadar taşınarak, tüm hücrelerin beslenmesi ve yaşamını sürdürmesine olanak sağlamak.
• Hücrelerde oluşan artık maddelerin böbreklere taşınıp, vücut dışına atılımına yardımcı olmak.
• Bağırsaklarda biriken artık maddelerin, vücut dışına atılımına yardımcı olmak.
• Eklemlerimizi kayganlaştırmak.
• Gözlere, ağza, burna nemlilik sağlamak.
• Derinin nemini kontrol etmek.
• Kanımızın yeterli hacimde olmasını sağlamak.
• Vücudumuzun ısısını düzenlemek.
• Soğuk havalarda ısıyı izole etmek.
• İlaç kullanıyorsak, ilacın gerekli yerlere taşınmasını sağlamak, ilaçtan oluşan artık maddelerin vücuttan atılımına yardımcı olmak.
Güvenli su nedir?
Güvenilir su zararlı bakteriler, zehirli materyaller ve kimyasalları içermeyen sudur.
Lezzet, renk, koku ve sertlik derecesi suyun güvenilirliğini etkilemez.
“Yüksek kaliteli su, politik sloganlardan, muhafazakarların rüyalarından daha fazla bir şeydir; yüksek kaliteli su, doğru miktarda, doğru yerde, doğru zamanda, sağlığımız, kendimizi yenilememiz ve ekonomik gelişme için zaruri olandır.”
WHO ve EPA'dan 2006'ya uzanan bir çalışma Dünya Sağlık Örgütü WHO ve ABD Çevre Koruma Kurumu EPA “WFP:Water For People 2002-2006 Strategic Plan, 2002-2006 İnsanlar İçin Su Stratejik Planı” diye bir çalışma içerisindeler. www.water4people.com adresinde bu çalışmanın içeriği, görev ve planı şöyle özetleniyor:
Gereklilik: Gelişen dünyada güvenli olmayan su tüketimi ile ilgili durumlar, yetersiz sağlık önlemleri ve düşük hijyen her gün çoğunluğunu çocukların oluşturduğu 6 bin ölümle sonuçlanmakta.
Düşümüz: Bütün insanların güvenli içme suyuna ve yeterli sağlık önlemlerine ulaşabileceği bir dünya. Çocukların sudan kaynaklanan hastalıklardan zarar görmeyeceği ve bundan dolayı ölmeyeceği bir dünya.
Görevimiz: Bütün dünyadaki yoksul insanların yaşam standartlarını sağlık önlemleri ve hijyen eğitim projeleri ile yükseltmek. Aynı standartları kaliteli içme suları ile desteklemek, bu anlamda yerel halka yardım etmek.
Planımız: Ocak 2002’de başlamasına uygun görülmüş olan “Water For People 2002-2006 Strategic Plan”, gelecek için mavi bir ışık, bir umut sağlayacaktır. Biz sizi internet adresimizden planı okumaya çağırıyor ve yaşamın hediyesini, güvenli içme suyu ödülünü paylaşarak bize yardım etmenizi istiyoruz.
ARAŞTIRMA
Güvenli içme suyuna ulaşamama dünyada pek çok ülkenin sorunu. Pembe renkle belirtilen ülkelerde toplumun sadece %1-25’inin, kırmızı renkte olanlarda %26-50’sinin koyu kırmızı olanlarda %51-75’inin, siyah renkli olanlarda ise %76-100’ünün güvenli su kaynaklarına ulaşamadıkları belirlenmiştir.Türkiye’de ise su güvenliğinin değerlendirilmesi ve güvenli su kaynaklarına ulaşma konusunda geniş kapsamlı çalışmalara gereksinim duyulmaktadır.
__________________ Bütün bu şeraitten daha elim ve daha vahim olmak üzere, memleketin dahilinde, iktidara sahip olanlar gaflet ve dalalet ve hatta hiyanet içinde bulunabilirler. Hatta bu iktidar sahipleri şahsi menfaatlerini, müstevlilerin siyasi emelleriyle tevhit edebilirler !!! KEMAL ATATÜRK Öğretmenler ; Cumhuriyet sizden fikri hür,vicdanı hür,irfanı hür nesiller ister
KEMAL ATATÜRK
Konu Cahit ERAYDIN tarafından (24-Haziran-2009 Saat 15:11 ) değiştirilmiştir.
|