2012
lys4 1. Soru
Yukarıda volkanik bir alana ait topografya haritası verilmiştir.
Bu haritaya bakılarak aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz?
A) En yüksek eş yükselti eğrisi değerinin 2150 metre olduğuna
B) Gölün alanının ölçek yardımıyla hesaplanabileceğine
C) Göl yüzeyinin 2100 metrenin altında olduğuna
D) Kraterin en yüksek noktası ile göl yüzeyi arasında 50 metreden fazla yükselti farkı olduğuna
E) Göl tabanının 2050 metrenin altında olduğuna
Ok, göl seviyesine dek uzatılmış olsaydı (sanırım) tartışmaya gerek duyulmazdı. Kesin ve tek doğru yanıt olurdu.
Bu sorunun doğruluğu, (öncelikle) okun bitiminden sonra yükseltinin artmaya başlayacağı ya da azalmaya devam edeceği kararına bağlı!..
Yükselti artıyorsa (ki bence öyle) C - D – E seçenekleri yanlış olur.
(ÖSYM’nin yanıtı E)
ÖSYM yanlış yapmayacağına göre (!) alçalıyor olmalı!!
Niçin alçalıyor olmalı?
• Başka türlü yanıta ulaşamıyoruz!!
• “Oklar alçalmanın bittiği yere
kadar uzanmak zorunda değildir(!)” yargısı..
Peki, ÖSYM’yi haklı çıkaracak bu yargı ne kadar doğru?
• İzohipslerin yükselti değerleri veya göl seviyesinin yüksekliği belirtilmiş olsaydı okun devamlılığı önem taşımazdı (ama durum böyle değil).
• ”(Gölün seviyesinin veya okun bitiminden sonraki izohips değerlerinin verilmediği) topografya haritalarında, okun bitiminden sonra da alçalma devam eder” yargısı doğru bir yargı mı? Ben bilmediğimi itiraf ediyorum.
• Bu değerler verilmediği halde alçalmanın devam ettiği hükmü verilebilir mi? (To be or not to be..) Bana kalsa hayır.
• Benim gibi düşünmeyen arkadaşların eksik bilgimi/cahilliğimi giderebileceğim bilgi/ kaynak paylaşmalarını rica ediyorum. (Kaynak adı değil de kaynağı/belgeyi paylaşmanız isabetli olacaktır..)
Peki, alçalmanın devam ettiğini varsayalım.. Bu durum, sorunun çözümü için yeterli mi? Hayır, değil!! Başka bir ön kabule daha ihtiyacımız var!
“Gölü çevreleyen çizginin ise izohips ol m a m a sı” gerekiyor.
• Tabii ki gölü çevreleyen çizginin izohips olma zorunluluğu yoktur. Ancak (bu tür çizimlerde) izohips olma olasılığı da yok mudur?
• Bence izohips olma olasılığı daha yüksektir!!
• İnanmayanlar soruya dönüp bakabilirler.. Soruda lejantta yer alan göle bakın lütfen.. Lejanttaki gölün çevresindeki çizgi hiç de belirgin değil. Oysa haritadaki gölü çevreleyen çizgi (lejanttakinden farklı olarak) belirgin bir şekilde /izohipslerle aynı kalınlıkta çizildiği için izohips olma olasılığı çoook daha yüksek!!
Süre ile yarışılan önemli bir sınavda, (bana kalsa) dayanaksız, (ortalama ifadeyle de) zorlama (birden fazla) ön kabulle doğru yanıta ulaşılan bu soruyu ben hazırlamış olsaydım doğru kabul eder miydiniz?
Soruyu (bu haliyle) doğru kabul edebilmem, kendi sınavlarımda yararlanabilmem, yanlış yapmamam için (özellikle) benim gibi düşünmeyen öğretmen arkadaşlarımın bilgi ve yardımlarına ihtiyacım var..