Cahit ERAYDIN

­
SÜ­TUN OR­MAN­INA HOŞ GEL­Dİ­NİZ
Kay­re­van’ın “İs­lam Kül­tür Baş­ken­ti” se­çil­me­si te­sa­dü­fi de­ğil. Zi­ra İs­lam­lı­ğın er­ken dö­nem­le­ri­ne ait önem­li ya­pı­lar­dan bi­ri olan Sey­di Uk­ba Ca­mi­i bu ken­te ku­rul­muş­tur. 670’de Ku­zey Af­ri­ka fa­ti­hi Uk­be bin Na­fi hazretleri ta­ra­fın­dan yap­tı­rı­lan ca­mi­nin mi­na­re­si ise 724-727 yıl­la­rın­da­ki ye­ni­le­me sı­ra­sın­da ek­len­miş. Mi­ma­ri de­hâ­lar ba­rın­dı­ran ca­mi­nin ha­rem bö­lü­mü, kıb­le­ye dik 17 nef­le kıb­le du­va­rı­na pa­ra­lel bir nef­ten oluş­muş. Bir­bi­rin­den sü­tun­lar­la ay­rı­lan nef­ler bir sü­tun or­ma­nı­nı an­dır­mak­ta. Zen­gin süs­le­me­li sü­tun baş­lık­la­rı es­ki Kar­ta­ca şeh­ri­nin ka­lın­tı­la­rın­dan top­lan­mış. Sü­tun­lar da Ro­ma dö­ne­mi ya­pı­la­rın­dan alın­mış. Ya­pı­nın si­met­rik pla­nı, ana ek­sen üze­rin­de bu­lu­nan iki kub­be ile da­ha be­lir­gin kı­lın­mış. Av­lu­yu ke­mer­li bir re­vak çev­re­le­mek­te­dir. Mi­na­re, Ku­zey Af­ri­ka’ya öz­gü ka­re plan­lı mi­na­re­le­rin ti­pik bir ör­ne­ği...

Kay­re­van... Bun­dan 1338 yıl ön­ce Pey­gam­be­ri­mi­zin sa­ha­be­le­rin­den Hz. Uk­be bin Na­fi ta­ra­fın­dan ku­rul­du bu şeh­rin öne­mi Af­ri­ka kı­ta­sın­da in­şa edi­len ilk ca­mi­nin bu­ra­da bu­lun­ma­sı. İs­la­mi­yet Af­ri­ka’ya bu­ra­dan ya­yıl­dı. “2009 İs­lam Kül­tür Baş­ken­ti” se­çi­len Kay­re­van, önü­müz­de­ki yıl İs­lam me­de­ni­ye­ti­nin bir gös­ter­ge­si ola­rak çe­şit­li kül­tü­rel fa­ali­yet­le ev sa­hip­li­ği ya­pa­cak. Bu özel şe­hir­de ger­çek­leş­ti­ri­le­cek pro­je­le­re baş­ta Pa­ris’te­ki Ins­ti­tut du Mon­de Ara­be (Arap Dün­ya­sı Ens­ti­tü­sü) ol­mak üze­re Lüb­nan, Fas, Ür­dün, Fran­sa, İs­pan­ya, Ce­za­yir, Mı­sır ve Su­ri­ye kat­kı sağ­la­dı. Ser­gi­le­re açı­la­cak, sem­poz­yum­lar dü­zen­le­ne­cek... Ser­gi­le­ne­cek eser­ler ara­sın­da­ki ta­ri­hî do­kü­man­la­rın, zi­ya­ret­çi­le­rin bü­yük il­gi­si­ni çek­me­si bek­le­ni­yor.

YA RAB­Bİ! ÖNÜM­DE DE­NİZ OL­MA­SAY­DI
Hz. Mu­avi­ye za­ma­nın­da İf­rî­kıy­ye (Ku­zey Af­ri­ka) va­li­li­ği yap­mış olan ve Tu­nus’ta Kay­re­van şeh­ri­ni in­şa eden meş­hur mü­ca­hit Hz. Uk­be b. Na­fi, Ye­zid’in ha­li­fe­li­ği­nin ilk yıl­la­rın­da ikin­ci de­fa Ku­zey Af­ri­ka va­li­li­ği­ne ta­yin edil­miş­ti (62/682). Uk­be, Kay­re­van’a va­rır var­maz or­du­su­nu to­par­la­yıp Müs­lü­man­lar­la sü­rek­li sa­vaş ha­lin­de olan Bi­zans­lı­lar­la şid­det­li çar­pış­ma­la­ra gi­riş­ti. Ci­hat ha­re­kâ­tı­nı ke­sin­ti­siz sür­dü­ren Hz. Uk­be b. Na­fi, ba­tı­ya doğ­ru iler­le­ye­rek Tan­ca ci­va­rın­da At­las Ok­ya­nu­su’na da­yan­dı. İş­te o za­man şu ta­ri­hi sö­zü­nü söy­le­di: “Ya Rab­bi! Eğer önü­me çı­kan şu de­niz ol­ma­say­dı, se­nin yo­lun­da ci­hat ede­rek da­ha ile­ri gi­der­dim!”
Da­ha son­ra bi­ze tah­sis edi­len özel ara­ba­lar­la Ga­bes şeh­ri­ne doğ­ru yo­la çı­kı­yo­ruz. Bu­ra­sı renk­li bir et­nik ya­pı­ya sa­hip. Yol ke­nar­la­rı uzun pal­mi­ye ağaç­la­rıy­la kap­lı, çev­re ise zey­tin ve hur­ma bah­çe­le­riy­le. Yol bo­yun­ca, ki­lo­met­re­ler­ce de­vam eden zey­tin­lik­ler­le kar­şı­la­şı­yo­rum. Her ta­raf yem­ye­şil, zey­tin­lik­ler­le do­lu. Tu­nus’un çöl­le öz­deş­le­şen ima­jı de­ği­şi­yor zih­nim­de.

HER MİL­LET­Tİ KEN­Dİ­NE ÇE­Kİ­YOR
Tu­nus’un üçün­cü bü­yük şeh­ri Su­sa. Ay­nı za­man­da önem­li bir li­man ken­ti. Çar­şı ve kum­sal­la­rıy­la tu­rist­le­rin göz­de­si bir şe­hir. Ro­ma, Os­man­lı ve Arap kül­tür­le­ri­nin iz­le­ri­nin gö­rül­dü­ğü şe­hir­de ge­zi­lip gö­rü­le­cek çok yer var. To­ze­ur’a da hak­sız­lık et­me­mek ge­re­ki­yor bu ara­da. Kent ile ül­ke­nin ge­ri ka­la­nı­nı ayı­ran et­ki­le­yi­ci tuz çö­lün­den ge­çen tu­rist­le­rin ye­rin­de son 8 bin yıl­dır ta­cir­ler ve ker­van­lar ek­*** de­ğil­di. Ül­ke­nin pek çok kent mer­ke­zi­ni (me­di­na’sı­nı) oluş­tu­ran la­bi­rent To­ze­ur’da en zor im­ti­ha­nıy­la çı­kı­yor zi­ya­ret­çi­le­ri­nin kar­şı­sı­na. Bu­ra­da ev­ler açık renk de­ğil, kah­ve­ren­gi top­rak tuğ­la­lar­dan örül­müş. So­kak­lar sa­pak ver­me­den uzun bir me­sa­fe kat edi­yor ve bir yan­lış­tan ge­ri­ye dön­me­yi iyi­ce zor­laş­tı­rı­yor.

UR­FA Gİ­Bİ BOL ACI­LI SE­Vİ­YOR­LAR
Yö­re­sel kı­ya­fet­le­rin ve ta­kı­la­rın ser­gi­len­di­ği Dar Che­ra­iet Mü­ze­si... Yol­la­rı tek­rar­dan ge­çe­rek To­ze­ur’un şe­hir mer­ke­zin­de­ki Dar Che­ra­iet Mü­ze­si­ne ge­li­yo­ruz. Bu­ra­sı bi­ze es­ki­den na­sıl ya­şan­dı­ğı­na da­ir epey bir fi­kir ve­ri­yor. Bi­na, Os­man­lı ha­ki­mi­ye­ti sı­ra­sın­da şeh­ri yö­ne­ten Os­man­lı be­yi­nin eviy­miş. Çok et­ki­le­yi­ci bir mi­ma­ri­si var­dı. Özel­lik­le stük de­ni­len du­var ve ta­van iş­le­me­le­ri çok et­ki­le­yi­ciy­di. Tu­nus mut­fa­ğı hak­kın­da bir fi­kir ver­mek is­te­rim. Tu­nus­lu, bi­zim Gü­ney­do­ğu böl­ge­mi­zin da­mak zev­ki­ne sa­hip. Ye­mek­ler­de acı çok tü­ke­ti­li­yor. Di­ğer ta­raf­tan de­niz ürün­le­ri çok bol ve hay­li ucuz. BİT­Tİ



ZA­LİM RO­MA­LI­LA­RIN DEV ARE­NA­SI
El-Cem de­ni­len yer­de dev bir ta­ri­hî eser­le kar­şı­la­şı­yo­ruz. He­men gö­ze çar­pan Ro­ma am­fi ti­yat­ro­su, 5. yüz­yı­la ka­dar dö­vüş­ler için kul­la­nıl­mış. Şim­di çe­şit­li fes­ti­val­le­re ev sa­hip­li­ği ya­pı­yor. Ku­zey Af­ri­ka’da­ki bu en bü­yük Ro­ma anı­tı, bü­yük­lü­ğüy­le de İtal­ya’nın baş­ken­ti Ro­ma’da­ki Ko­los Se­um’un ti­pik bir ben­ze­ri gi­bi. 30 bin ki­şi­lik iz­le­yi­ci ka­pa­si­te­si­ne sa­hip am­fi ti­yat­ro mer­di­ven­le­ri, ke­mer­le­ri ve yer al­tı hüc­re­le­riy­le tu­rist­le­rin bü­yük il­gi­si­ni çe­ki­yor.



SU­SA Lİ­MAN KEN­TİN­DE­Kİ SURLARIN SIR­RI
Bir li­man ken­ti olan çe­şit­li kül­tür­le­ri ba­rın­dı­ran Su­sa’nın es­ki mer­ke­zi du­var­lar­la çev­ri­li, iç ka­le ve Ulu Ca­mi ol­du­ğu gi­bi du­ru­yor. He­men gi­ri­şin­de 9. yüz­yıl­dan kal­ma bü­yük ca­mii kö­şe ku­le­le­ri gö­rül­me­ye de­ğer. Kö­şe, güç­lü du­var­la­rıy­la dı­şa­rı­dan ba­kıl­dı­ğın­da da­ha çok bir ka­le­yi an­dı­rır. İçe­ri­de ise, sı­ra sı­ra ke­mer­le­rin di­zil­di­ği av­lu par­lak mer­mer­ler­le kap­lan­mış­tır.



­BİR İ­LE­Rİ KA­RA­KOL: Rİ­BAT KA­LE­Sİ
8. yüz­yıl­dan kal­ma Ri­bat Ka­le­si, dö­ne­min­de İs­lam me­de­ni­ye­ti­nin en ö­nem­li şe­hir­le­rin­den sa­yı­lan Kay­re­van şeh­ri­ni ko­ru­mak i­çin sı­nır boy­la­rın­da göz­cü­lük a­ma­cıy­la ku­ru­lan bir i­le­ri ka­ra­kol­dur. Ön­ce­le­ri as­kerî a­maç­lar­la ku­ru­lan Ri­bat, ar­dın­dan bas­kın­lar sı­ra­sın­da bü­yük bir kö­yün hal­kı­nı dı­şa­rı­dan yar­dım al­ma­dan bir­kaç haf­ta bes­le­ye­bi­le­cek bü­yük­lü­ğe u­laş­tı.



PAL­Mİ­YE­LER VE MİS KO­KU­LU YA­SE­MİN­LER...
Ham­ma­met ile Na­bul ara­sın­da uza­nan al­tın sa­rı­sı kum­lar, ül­ke­nin en gü­zel plaj­la­rı ara­sın­da öne çı­kar. Pal­mi­ye­ler, por­ta­kal ağaç­la­rı ve mis ko­ku­lu ya­se­min­ler tur­ku­vaz renk­li, ılık su­lar ve sı­ğ kum­sal­lar et­ki­le­yi­ci bir gü­zel­lik ser­gi­ler. Ham­ma­met bu­gün kör­fez­de di­zil­miş yü­zü aş­kın ote­liy­le tam bir ta­til bel­de­si ha­li­ne gel­miş­tir. Otel­le­rin ço­ğu az kat­lı ve es­ki ya­pı­lar­dır.

__________________

Bütün bu şeraitten daha elim ve daha vahim olmak üzere, memleketin dahilinde, iktidara sahip olanlar gaflet ve dalalet ve hatta hiyanet içinde bulunabilirler. Hatta bu iktidar sahipleri şahsi menfaatlerini, müstevlilerin siyasi emelleriyle tevhit edebilirler !!!

KEMAL ATATÜRK






Öğretmenler ; Cumhuriyet sizden fikri hür,vicdanı hür,irfanı hür nesiller ister
KEMAL ATATÜRK