Bizim Coğrafya - Hayat Coğrafya'da, Coğrafya Hayatımızda - Tekil Mesaj gösterimi - Modern Çağa Yüz Vermeyen Tarikat: Amishler

zumrut_ · 30-Eylül-2009, 03:41

Modern Çağa Yüz Vermeyen Tarikat: Amishler

Modern çağa yüz vermeyen tarikat: Amishler

Dünya 21. yüzyılı yaşarken, teknoloji devi Amerika’nın bağrında süper muhafazakar ve ileri derecede mütevazı bir hayat yaşanıyor. amishler olarak bilinen ve bağlı oldukları mezhebin gerekliliklerine göre yaşayan bu topluluk elektriksiz, traktörsüz ve internetsiz bir hayatı paylaşıyorlar. Dünya onları hayretler içerisinde izliyor; ama ister beğenelim ister beğenmeyelim, onlar modernizmi yaşa***** eleştiriyor.

Amerika’da yaşayan, teknolojinin bütün imkanlarını reddeden bir Hıristiyan tarikatı olan Amishler oldum olası merak konusu olmuş bir topluluktur. Onları bulmak için New York’tan Pensilvanya’ya doğru yola çıktığımızda bizim de kafamızda pek çok soru işareti var.

Amishlere ait ilk belirtiyi, yani tarlada atlarla çift süren bir çocuğu gördüğümüzde hem heyecanlanıyoruz, hem de duyduklarımızın sağlamasını yapmış oluyoruz bu yüzden. Pensilvanya (Pennsylvania) bölgesinde 14 yaşında önüne yaklaşık 2’li pullukla 8 atı koşmuş ve çift süren çocuğun yanına gelip toprağı nasıl işlediğini izliyoruz uzun bir süre. Amishler 1525 yılında İsviçre’de ortaya çıkmışlar. Amerika’nın 19 eyaletinde bu mezhebin üyelerine rastlamak mümkün. En çok yaşadıkları yer Pensilvanya. Amerika genelinde yaşayan Amish sayısının 1 milyon olduğu tahmin ediliyor.

Genellikle birbirine yakın yaşamayı tercih ediyorlar. Kamerayı, fotoğraf makinesini görünce ise en azından ‘kaçıyorlar’. Amishler Avrupa’da 18. yüzyılda bu hayat tarzlarından dolayı zulüm ve işkence görünce Amerika’ya göç etmişler. Hatta onların torunlarına bu yeni ülkelerde Pensilvanya Dutch’ları denmiş. Daha sonraları Ohio, diğer iç eyaletlere ve Kanada’ya dağılmışlar. En tutucu olanları elbiselerinde düğme yerine budak ve çengel kullananlar. Giyimleri eski Avrupa stillerine benziyor. Dinî törenler evde oluyor. Erkekler sakallı. Cemaat dışı evlilikler ayıplanıyor ve kınanıyor. Devlet hizmetinde çalışmayı reddettikleri gibi, oy kullanmıyorlar ve askerlik yapmıyorlar.

The Old Order Amish (Eski Düzen Amish) diye isimlendirilen en tutucu gruplarının nüfusu yaklaşık olarak 80 bin. Amishler zaman zaman, diğer geniş toplum kesimleri ile karşılaştıklarında bazı zorluklar yaşıyorlar. Amish aileleri, okulda zorunlu eğitime kendi hayat tarzlarını tehdit ettiği gerekçesiyle karşı çıkıyorlar. Onlara göre lise eğitimi, çocuklarının Amish geleneğini devam ettirmelerine engel olabilir. Amerika Birleşik Devletleri Yüksek Mahkemesi de onların kendi dinlerini özgürce yaşama hakları bulunduğuna ve bu yüzden de zorunlu eğitime mecbur olmadıkları yönünde bir karar vermiş.

Amishler geniş arazilere sahipler ve tarımla uğraşıyorlar, ekip biçiyorlar; tıpkı tarihte olduğu gibi. Traktör hiç girmiyor onların arazilerine. Çünkü dinlerine göre yasak. Ama mekanik aletler kullanılabiliyor. Atın arkasına koşulan tarım aletleri gibi. Otomobil kullanmıyorlar. Motorlu araçlar tamamen yasak. Kendilerini dünyaya yaklaştıran her şeyi ellerinin tersiyle itiyorlar. Yol üzerinde yine çalışan bir Amish çocuğuna rastlıyoruz. Mekanik bir tarım aleti ile tarlayı otlardan arındırmaya çalışan çocuk 13 yaşında. Çiftçiliğe çoktan ısınmış gibi, çalışmaya geçen hafta başlamış olsa bile. O artık hayatı boyunca bu mesleği yapacak. Çünkü bazı Amish ailelerinde çocuklar okula bile gönderilmiyorlar. Küçük çocuk, büyük ihtimalle dedeleri nasıl yaşadıysa öyle yaşayacak. Üzerinde yaşadığı ülke, Amerika, teknolojinin en ileri boyutlarını yaşasa bile. Kadın ve kızlarda başörtüsü takma adeti var. Tarlada çift süren babalarının yanında koşuşturan küçük kızlar bile başörtülü.

Annelerine sorduğumuzda ‘Bu dinimizden, örf ve adetlerimizden geliyor.’ diye cevap alıyoruz. Onlar bir taraftan meraklı bakışlarla bizi izlerken bir taraftan da babalarını takip ediyorlar. Babalarının peşinden çift boyunca koşuşturan küçük Amish kızları tezeklerin arasında düşmeden ilerlemeye çalışıyorlar. Normalde traktörle kullanılan ‘diskara’nın burada atlara koşulduğunu görüyoruz. Hayvancı lık onların tarımdan sonraki en büyük geçim kaynağı. Geniş meralarda otlayan yüzlerce inek görüyoruz, yol boyunca ilerlerken Amishlere ait arazilerde.

Evlerde hiçbir elektrikli aletin olmamasının nedeni, bu evlerde elektrik bulunmaması. Yani buzdolabı, çamaşır makinesi, bulaşık makinesi gibi beyaz eşyanın hiçbirini kullanmıyor Amishler. Televizyon zaten hiç girmiyor bu Amish evlerine. Motorlu araç kullanmadıkları için farklı çözümler bulmuşlar yolda hızlı ilerlemek için. Faytonlar ve at arabaları onların yolculuklarında kullandıkları en temel araçlar. modern dünyada ev önlerine park edilen otomobillerin yerini burada faytonlar alıyor. Her evin önünde bir fayton, atlar ise doğru ahıra.

Mezarlıkları yok, ölülerini evlerinin bahçesine gömüyorlar. Amishlerin Hıristiyanlığında fotoğraf ve film çekimi tamamen yasak. O yüzden kamera ya da fotoğraf makinesini gören Amishler anında ortadan kayboluyorlar. Hemen kapıların arkasına sıvışıveriyorlar. Röportaj yapmak zaten mümkün değil. Nedenini sorduğumuzda ‘Dinimizde bunlar yasak’ diyorlar. “Hiç olmazsa küçük çocukların fotoğraflarını çekelim.” dediğimizde “Çocuklarımızı daha küçükken terbiye etmemiz, eğitmemiz gerekir. Eğer dinimize aykırı şeyleri alıştırırsak bozulurlar.” diyorlar.

Dünya 21. yüzyılı yaşarken, teknoloji devi Amerika’da Amishler hayatlarını oldukça mütevazı bir şekilde sürdürmeye devam ediyorlar. İçlerinde okul yüzü bile görmeyen ve teknolojinin nimetlerini ellerinin tersiyle itmiş bu insanlar yine kendi rızaları ile böyle yaşamaya devam ediyorlar. Çocuklarının da tıpkı kendilerinin yaşadığı gibi yaşamaları için itina gösteren Amishler, kendilerinden sonra inandıkları değerleri yaşatacak nesiller yetiştirmeye çalışıyorlar. Dünya onları hayretler içerisinde izliyor; ama ister beğenelim ister beğenmeyelim, onlar modernizmi yaşa***** eleştiriyor.

Bir evin önüne doğru yaklaştığımızda genç bir hanımı at arabasını parlatırken buluyoruz ve gündelik hayat ile ilgili birkaç soru sormak istiyoruz.

-Gözlemlediğimiz kadarıyla elektrik kullanmıyorsunuz öyle değil mi?
-Biz elektrik kullanmıyoruz
-Otomobil?
-Hayır
-Telefon?
-Evimizde telefon yok; ama bir tane ‘tolum telefonu’ var. 3 eve filan bir telefon düşüyor; ama bizim telefonumuz yok.
-Kiliseniz var mı?
-Kilise evimizde var, evlerimizde var.
-Yani insanların toplu halde gittikleri bir kilise yok öyle mi?
-Yok, hayır.
-Eğer mümkünse bir resim çekebilir miyiz?
-Bu bizim inancımıza aykırı. Dinimiz resim çektirmeyi onaylamıyor.

Dünya 21. yüzyılı yaşarken, teknoloji devi Amerika’da Amishler hayatlarını oldukça mütevazı bir şekilde sürdürmeye devam ediyorlar. İçlerinde okul yüzü bile görmeyen ve teknolojinin nimetlerini ellerinin tersiyle itmiş bu insanlar yine kendi rızaları ile böyle yasamaya devam ediyorlar. Çocuklarının da tıpkı kendilerinin yaşadığı gibi yaşamaları için itina gösteren Amishler, kendilerinden sonra aynen inandıkları değerleri çocuklarının devam ettirmesini istiyorlar ve onları öyle yetiştiriyorlar. Hayata daha yeni başlamış çocuklarda Hayatlarını bir Amish olarak devam ettirecek. Dünya onları hayretler içerisinde seyretse bile...

İnsan düşünmeden edemiyor: böyle bir tarikat Türkiye'de olsaydı, Türkiye'de ve Batı dünyasında bu kadar sempatik karşılanır mıydı? Daha şimdiden -neredeyse tiksintiyle söylenen- "bırakın şu yobazları ya" gibisinden sözleri duyar gibi oluyorum. Hele ki çocuklarını okula göndermesinler bakalım; babaları soluğu hapishanelerde alır, bir de olmadık hakaretlerle gazetelerde ayrıca linç edilirdi korkarı.

Demokrasi, hürriyet, empati, hoşgörü kavramları -içleri dolu olunca- işte böyle hoş farklılıklara zemin hazırlayabiliyor.

Kaynak: Bizim Coğrafya - Hayat Coğrafya'da, Coğrafya Hayatımızda

30-Eylül-2009, 03:41	#1 (permalink)
zumrut_ Zümrüt Üye Üyelik tarihi: 08-Haziran-2009 Ad- Soyad: zumrut Bulunduğu yer: Yurt dışı Mesajlar: 1.249 Teşekkürleri: 1.215 762 mesajına 2.493 kere teşekkür edildi.	Modern Çağa Yüz Vermeyen Tarikat: Amishler Modern Çağa Yüz Vermeyen Tarikat: Amishler Modern çağa yüz vermeyen tarikat: Amishler Dünya 21. yüzyılı yaşarken, teknoloji devi Amerika’nın bağrında süper muhafazakar ve ileri derecede mütevazı bir hayat yaşanıyor. amishler olarak bilinen ve bağlı oldukları mezhebin gerekliliklerine göre yaşayan bu topluluk elektriksiz, traktörsüz ve internetsiz bir hayatı paylaşıyorlar. Dünya onları hayretler içerisinde izliyor; ama ister beğenelim ister beğenmeyelim, onlar modernizmi yaşa*** eleştiriyor. Amerika’da yaşayan, teknolojinin bütün imkanlarını reddeden bir Hıristiyan tarikatı olan Amishler oldum olası merak konusu olmuş bir topluluktur. Onları bulmak için New York’tan Pensilvanya’ya doğru yola çıktığımızda bizim de kafamızda pek çok soru işareti var. Amishlere ait ilk belirtiyi, yani tarlada atlarla çift süren bir çocuğu gördüğümüzde hem heyecanlanıyoruz, hem de duyduklarımızın sağlamasını yapmış oluyoruz bu yüzden. Pensilvanya (Pennsylvania) bölgesinde 14 yaşında önüne yaklaşık 2’li pullukla 8 atı koşmuş ve çift süren çocuğun yanına gelip toprağı nasıl işlediğini izliyoruz uzun bir süre. Amishler 1525 yılında İsviçre’de ortaya çıkmışlar. Amerika’nın 19 eyaletinde bu mezhebin üyelerine rastlamak mümkün. En çok yaşadıkları yer Pensilvanya. Amerika genelinde yaşayan Amish sayısının 1 milyon olduğu tahmin ediliyor. Genellikle birbirine yakın yaşamayı tercih ediyorlar. Kamerayı, fotoğraf makinesini görünce ise en azından ‘kaçıyorlar’. Amishler Avrupa’da 18. yüzyılda bu hayat tarzlarından dolayı zulüm ve işkence görünce Amerika’ya göç etmişler. Hatta onların torunlarına bu yeni ülkelerde Pensilvanya Dutch’ları denmiş. Daha sonraları Ohio, diğer iç eyaletlere ve Kanada’ya dağılmışlar. En tutucu olanları elbiselerinde düğme yerine budak ve çengel kullananlar. Giyimleri eski Avrupa stillerine benziyor. Dinî törenler evde oluyor. Erkekler sakallı. Cemaat dışı evlilikler ayıplanıyor ve kınanıyor. Devlet hizmetinde çalışmayı reddettikleri gibi, oy kullanmıyorlar ve askerlik yapmıyorlar. The Old Order Amish (Eski Düzen Amish) diye isimlendirilen en tutucu gruplarının nüfusu yaklaşık olarak 80 bin. Amishler zaman zaman, diğer geniş toplum kesimleri ile karşılaştıklarında bazı zorluklar yaşıyorlar. Amish aileleri, okulda zorunlu eğitime kendi hayat tarzlarını tehdit ettiği gerekçesiyle karşı çıkıyorlar. Onlara göre lise eğitimi, çocuklarının Amish geleneğini devam ettirmelerine engel olabilir. Amerika Birleşik Devletleri Yüksek Mahkemesi de onların kendi dinlerini özgürce yaşama hakları bulunduğuna ve bu yüzden de zorunlu eğitime mecbur olmadıkları yönünde bir karar vermiş. Amishler geniş arazilere sahipler ve tarımla uğraşıyorlar, ekip biçiyorlar; tıpkı tarihte olduğu gibi. Traktör hiç girmiyor onların arazilerine. Çünkü dinlerine göre yasak. Ama mekanik aletler kullanılabiliyor. Atın arkasına koşulan tarım aletleri gibi. Otomobil kullanmıyorlar. Motorlu araçlar tamamen yasak. Kendilerini dünyaya yaklaştıran her şeyi ellerinin tersiyle itiyorlar. Yol üzerinde yine çalışan bir Amish çocuğuna rastlıyoruz. Mekanik bir tarım aleti ile tarlayı otlardan arındırmaya çalışan çocuk 13 yaşında. Çiftçiliğe çoktan ısınmış gibi, çalışmaya geçen hafta başlamış olsa bile. O artık hayatı boyunca bu mesleği yapacak. Çünkü bazı Amish ailelerinde çocuklar okula bile gönderilmiyorlar. Küçük çocuk, büyük ihtimalle dedeleri nasıl yaşadıysa öyle yaşayacak. Üzerinde yaşadığı ülke, Amerika, teknolojinin en ileri boyutlarını yaşasa bile. Kadın ve kızlarda başörtüsü takma adeti var. Tarlada çift süren babalarının yanında koşuşturan küçük kızlar bile başörtülü. Annelerine sorduğumuzda ‘Bu dinimizden, örf ve adetlerimizden geliyor.’ diye cevap alıyoruz. Onlar bir taraftan meraklı bakışlarla bizi izlerken bir taraftan da babalarını takip ediyorlar. Babalarının peşinden çift boyunca koşuşturan küçük Amish kızları tezeklerin arasında düşmeden ilerlemeye çalışıyorlar. Normalde traktörle kullanılan ‘diskara’nın burada atlara koşulduğunu görüyoruz. Hayvancı lık onların tarımdan sonraki en büyük geçim kaynağı. Geniş meralarda otlayan yüzlerce inek görüyoruz, yol boyunca ilerlerken Amishlere ait arazilerde. Evlerde hiçbir elektrikli aletin olmamasının nedeni, bu evlerde elektrik bulunmaması. Yani buzdolabı, çamaşır makinesi, bulaşık makinesi gibi beyaz eşyanın hiçbirini kullanmıyor Amishler. Televizyon zaten hiç girmiyor bu Amish evlerine. Motorlu araç kullanmadıkları için farklı çözümler bulmuşlar yolda hızlı ilerlemek için. Faytonlar ve at arabaları onların yolculuklarında kullandıkları en temel araçlar. modern dünyada ev önlerine park edilen otomobillerin yerini burada faytonlar alıyor. Her evin önünde bir fayton, atlar ise doğru ahıra. Mezarlıkları yok, ölülerini evlerinin bahçesine gömüyorlar. Amishlerin Hıristiyanlığında fotoğraf ve film çekimi tamamen yasak. O yüzden kamera ya da fotoğraf makinesini gören Amishler anında ortadan kayboluyorlar. Hemen kapıların arkasına sıvışıveriyorlar. Röportaj yapmak zaten mümkün değil. Nedenini sorduğumuzda ‘Dinimizde bunlar yasak’ diyorlar. “Hiç olmazsa küçük çocukların fotoğraflarını çekelim.” dediğimizde “Çocuklarımızı daha küçükken terbiye etmemiz, eğitmemiz gerekir. Eğer dinimize aykırı şeyleri alıştırırsak bozulurlar.” diyorlar. Dünya 21. yüzyılı yaşarken, teknoloji devi Amerika’da Amishler hayatlarını oldukça mütevazı bir şekilde sürdürmeye devam ediyorlar. İçlerinde okul yüzü bile görmeyen ve teknolojinin nimetlerini ellerinin tersiyle itmiş bu insanlar yine kendi rızaları ile böyle yaşamaya devam ediyorlar. Çocuklarının da tıpkı kendilerinin yaşadığı gibi yaşamaları için itina gösteren Amishler, kendilerinden sonra inandıkları değerleri yaşatacak nesiller yetiştirmeye çalışıyorlar. Dünya onları hayretler içerisinde izliyor; ama ister beğenelim ister beğenmeyelim, onlar modernizmi yaşa*** eleştiriyor. Bir evin önüne doğru yaklaştığımızda genç bir hanımı at arabasını parlatırken buluyoruz ve gündelik hayat ile ilgili birkaç soru sormak istiyoruz. -Gözlemlediğimiz kadarıyla elektrik kullanmıyorsunuz öyle değil mi? -Biz elektrik kullanmıyoruz -Otomobil? -Hayır -Telefon? -Evimizde telefon yok; ama bir tane ‘tolum telefonu’ var. 3 eve filan bir telefon düşüyor; ama bizim telefonumuz yok. -Kiliseniz var mı? -Kilise evimizde var, evlerimizde var. -Yani insanların toplu halde gittikleri bir kilise yok öyle mi? -Yok, hayır. -Eğer mümkünse bir resim çekebilir miyiz? -Bu bizim inancımıza aykırı. Dinimiz resim çektirmeyi onaylamıyor. Dünya 21. yüzyılı yaşarken, teknoloji devi Amerika’da Amishler hayatlarını oldukça mütevazı bir şekilde sürdürmeye devam ediyorlar. İçlerinde okul yüzü bile görmeyen ve teknolojinin nimetlerini ellerinin tersiyle itmiş bu insanlar yine kendi rızaları ile böyle yasamaya devam ediyorlar. Çocuklarının da tıpkı kendilerinin yaşadığı gibi yaşamaları için itina gösteren Amishler, kendilerinden sonra aynen inandıkları değerleri çocuklarının devam ettirmesini istiyorlar ve onları öyle yetiştiriyorlar. Hayata daha yeni başlamış çocuklarda Hayatlarını bir Amish olarak devam ettirecek. Dünya onları hayretler içerisinde seyretse bile... İnsan düşünmeden edemiyor: böyle bir tarikat Türkiye'de olsaydı, Türkiye'de ve Batı dünyasında bu kadar sempatik karşılanır mıydı? Daha şimdiden -neredeyse tiksintiyle söylenen- "bırakın şu yobazları ya" gibisinden sözleri duyar gibi oluyorum. Hele ki çocuklarını okula göndermesinler bakalım; babaları soluğu hapishanelerde alır, bir de olmadık hakaretlerle gazetelerde ayrıca linç edilirdi korkarı. Demokrasi, hürriyet, empati, hoşgörü kavramları -içleri dolu olunca- işte böyle hoş farklılıklara zemin hazırlayabiliyor. Kaynak: Bizim Coğrafya - Hayat Coğrafya'da, Coğrafya Hayatımızda Konu GUNBAN tarafından (30-Eylül-2009 Saat 15:03 ) değiştirilmiştir.