AKADEMİK ALAN

Tugay NAYKI

Prof. Dr. Mustafa KAYMAKÇI

Ege Üniversitesi

Günümüzde, uluslararası sömürünün (emperyalizm) bir aracı olarak süt sığırları da kullanılıyor. Anılan sömürü, Türkiye’de de devreye sokuluyor. Bu nasıl oldu? Kısaca açıklayalım. Türkiye’de 24 Ocak 1980 kararlan ile tarımda korumacılığın kaldırılması ve desteklenmelerin azaltılması sürecine sokuldu. Sürecin yansıması şöyle gerçekleştirildi; iç piyasayı terbiye için Batı ülkelerinden önce süt ve ürünleri, daha sonra et ve ürünleri dışalımı yapıldı. Bununla birlikte ABD/AB merkezli ülkeler stoklarını eritemediler, çünkü ellerinde bu ürünleri yaratan sığır fazlalığı vardı. Anılan nedenle bu kez Dünya Bankası aracılığıyla yeni bir senaryo yazıldı.Ucuz dış kredi sağlanarak Türkiye’ye 300 bin baş civarında damızlık sığır pazarlandı. Bu yetmediği gibi, et üretimi için de aşın

miktarda kasaplık erkek hayvanda getirildi (Dağ köylerinde bile bu amaçla tesisler kuruldu). Bunun sonucunda,
geçici olarak süt ve et fazlası oluşturuldu. Süreç içinde fiyat düzenleyicisi tarımsal Kitler de (SEK ve Et-Balık Kurumu gibi)özelleştirildiği ve kapatıldığı için yetiştiriciler sütlerini ve ürettikleri hayvanlan değer fiyata satamadılar. Damızlık hayvanlarını satarak zarardan kurtulmaya çalıştılar. Bütün bunlar, Türkiye hayvancılığını geliştirmek için yapıldı, ancak beklenilenin aksine hayvancılık büyük bir yara aldı. Sağmal sığır sayısı önemli ölçüde azaldı.

Buna karşılık Türkiye, Batı’da sorun haline gelen sığırlan alarak onlan rahatlattı. Fakir Türk Çiftçisi, zengin Batılı çiftçiye ve tekelci firmalara yardım etti.

Damızlık sığır dışalımı, Avustralya ve Uruguay gibi ülkelerin dışında, AB ülkeleri ve ABD’den Deli Dana Hastalığı (BSE) nedeniyle, geçtiğimiz aylara kadar yasaktı. Dışalımın sınırlandmlmasında örgütlenmiş sığır yetiştiricilerinin önemli ağırlığı olmuştur. Kendi güçlerini harekete geçiren sığır yetiştiricileri, ıslahta da önemli asanlar sağlamışlardır.

Bununla birlikte Batı’nın elinde yeniden biriken stok-lanm eritmek için yeni düzenlemeler içine girdiği göz-
lemlenmektedir. 2007 Mayıs’mda Paris’te toplanan Uluslararası Salgın Hastalıklar Ofisi, ABD’yi risk grubundan çıkararak, riski denetlenebilir ülke grubuna sokmuştur. Bu günlerde, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı’nm BD’den damızlık hayvan dışalımına izin verdiği bilinmektedir. Türkiye’den giden kimi heyetler, hayvan seçimine başlamışlardır bile. Önümüzdeki 2008 Mayıs’mda da AB ülkelerine izin verilmesi beklenmektedir. Bu şekilde, hastalıklı damızlık sığır dışalımı patlama gösterecektir.

BSE, korunması ve tedavisi imkansız olan bir hastalıktır. Genç hayvanlarda yapılacak testlerle şimdilik anlaşılamamaktadır. Hastalığın uzun süren bir kuluçka dönemi vardır. Sağlıklı görülen bir hayvan hastalık taşıyabilir. Her türlü hayvan ürünleriyle de insanlara geçebilmektedir. Hastalık belirtileri sığırlarda 3-6 yıl (en erken 20 y en geç 15 yıl) arası bir dönemde ortaya çıkıyor, insanlarda da, 5-5.5 yıl (en erken 22 ay en geç 40 yıl) arasında belirtilerini gösteriyor. İnsanda görülen erken klinik belirtiler arasmda, hafıza kaybı en önemlisi. En son aşamada felç ortaya çıkıyor ve hasta birkaç ay içinde ölüyor. Oxford Üniversitesi’nden yapılan bir yayma göre,önümüzdeki yıllarda 5 milyon insanın BSE’den öleceği tahmin edilmektedir.

Bu bağlamda, Türkiye’de de sığır dışalımı için önemli bir gerekçe hazırlanmaya başlanmıştır. AB müzakere sürecinde, sanayiye dökülen sütü temel olarak, süt kotasının arttınlması konusu gündeme getirildi. Daha sonra bu kotanın genişletilmesi için Türkiye’de dev sığırcılık işletmelerinin kurulması gerekliliği dayatıldı. Bu amaçla, 2005 yılından itibaren yeni kurulacak dev sığırcılık işletmelerine olağanüstü desteklerinin getirilmesi sağlandı. Bu destekler arasında, devlete ait kamu işletmelerinin kiralanarak büyük sermayeye devredilmesi de sayılabilir.

Kurulmakta olan dev sığırcılık işletmeleri de damızlık gereksinimlerini Türkiye iç pazarından karşılayamayacaklanm belirterek damızlık dışalımının kitlesel olarak başlatılması için bir baskı grubu olarak ortaya çıktılar.

Bu baskıyı arttırmak için, şimdilik askıya alındığı belirtilen “Sözleşmeli Damızlık Süt sığırcılığı Projesi” de sahneye sokulmak istendi.

Özetle, Türkiye süt sığırcılığımn geliştirilmesi, daha doğrusu geliştirilcmemesinde, göz Önüne alınması gereken önemli etmenlerden birisinin AB/ABD kaynaklı dış dinamikler olduğu gözlemlenmektedir. Burada Batı’nın çıkarlarım Türkiye’nin çıkarlarıyla çakışıp çakışmadığı dikkate alınmalıdır. Daha öncede belirtildiği üzere AB Tarım müzakere sürecinde süt üretim kotası konusundaki görüşmelere bu açıdan bakmakta yarar vardır. Bir yandan, getirilecek kotayla süt ve ürünleri için ileride Türkiye’yi pazar duruma getirme isteği vardır. Bir yandan da kotanın belirli ölçüde arttınlması isteğine yanıt vermek gerekçesi ile kurulması başlanan dev sığırcılık işletmeleri için, damızlık sığır dışalımının kapısı açılmak istenmektedir. Bu süreç başlamıştır. BSE, kapıdadır. Damızlık hayvan dışalımına karşı çıkılmalıdır.

11 Aralık 2007 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Gıda-Tarım Ekinden Alınmıştır

__________________
''Bu topraklar bomboş arsalar değildir, adı Vatandır. Vatan; Dünyada, parası, fiyatı, karşılığı, borsası, piyasası olmayan tek şeyin adıdır.''

Nihat GENÇ

Cumhuriyet onurla yaşar! Cumhuriyet bağımsızlıktır, onurumuzdur, dirliğimizdir, bereketimizdir, Nasrettin Hoca'dır, Yunus Emre'dir, bütün bu değerleri çocuklarımıza anlatmaktır. Onur ve şeref kazınmış ve çıkartılmıştır bu topraklardan. Böyle cumhuriyet olacaksa hiç olmasın, yıkılır bir tanesi daha yapılır.

Nihat GENÇ[/SIZE]

Ayşenur KILIÇ

Tugay hocam teşekkürler.