ÜLKELER COĞRAFYASI

Fatih GÜRIŞIK

Ülke Rehberi: Amerika Birleşik Devletleri

ABD dünyanın en önde gelen siyasi ve ekonomik gücü. Aynı zamanda müzik ve sinema alanları başta olmak üzere eğlence dünyasını da şekillendiren başlıca merkez.

ABD'NİN KÜNYESİ

Nüfus: 308 milyon 800 bin (BM, 2007)
Başkent: Washington
Yüzölçümü: 9 milyon 800 bin km2
En yaygın dil: İngilizce
En yaygın din: Hıristiyanlık
Ortalama ömür: Erkeklerde 76, kadınlarda 81 yıl (BM)
Para birimi: 1 dolar =100 sent
Başlıca ihraç ürünleri: Bilgisayar ve elektrikli cihazlar, taşıtlar, kimyasal maddeler, gıda, canlı hayvan, askeri teçhizat ve uçak
Ortalama yıllık gelir: 46.040 $ (Dünya Bankası, 2007)
İnternet uzantısı: .us
Uluslararası telefon kodu: +1

Farklı etnik grup ve ırkların getirdiği çeşitlilik, Amerikan ideolojisinin çekirdeğini yaratan bir unsur ve ülkenin pek çok unsuru aynı potada eritmesinin simgesi olarak öne çıkarılıyor.

Irk ve diğer gerekçelere dayalı ayrımcılık, 1964 tarihli Sivil Haklar Yasası ile yasa dışı ilan edilmiş olsa da ırk farklılıklları hala tartışma konusu olmayı sürdürüyor.

Süregelen tartışma içinde geçmişte yaşanan ayrımcılığın olumsuz etkilerini gidermeye yönelik kayırmacı programlar ve konut ayrımları üzerine odaklanıyor.

Ülke siyaseti 2008 yılında Kasım ayındaki başkanlık seçimi ve Kongre seçimleri dolayısıyla son derece hareketli bir dönem geçiriyor.

GENEL BİLGİLER

Amerika Birleşik Devletleri'nin kuruluşu, İngiliz tahtının yönetiminden ayrılmayı sağlayan bir devrimin sonucu.

1787 tarihli anayasa, merkezi yapıda bile çok kesin bir kuvvetler ayrılığını öngören bir yapı oluşturdu.

Kuruluştan bu yana değişmeyen bu yapının, ulus devletler arasında bu düzeyde bir başka örneği bulunmuyor.

Devletin ilk dönemlerinde, köleliğin kaldırılması konusundaki tartışmalar bu öneriye karşı çıkan güneydeki 11 eyaletin birlikten çekilmesi ve bunun üzerine yaklaşık 5 yıl süren bir iç savaş yaşanmasıyla sonuçlandı.


Lincoln, ülke tarihine en derin iz bırakan başkanlardan

Birinci ve İkinci Dünya Savaşı'na sonradan müdahil olan Amerika Birleşik Devletleri'nin oynadığı rol, her iki savaşın da sonucunu belirledi.

58 bin kayıp verilmesi ile sonuçlanan Vietnam Savaşı da Amerikan tarihinin önemli köşe taşlarından biri oldu.

Toplum dünyanın dört bir yanından gelen halkların bir aynası durumunda. Kökenleri itibariyle başka ülkelerle bağlantıları olanlar bir yana, halihazırda ülke nüfusunun yüzde 11'i yabancı bir ülkede doğmuş kişilerden oluşuyor.

Amerika Birleşik Devletleri'nin ilk yerleşimcileri daha çok İngiltere ve İrlanda kökenliydi. İkinci dalgayı istemleri dışında kıtaya götürülen Afrikalı köleler oluşturdu. Üçüncü aşamada bu nüfusa milyonlarca Avrupalı katıldı.

Bugün ise siyasi özgürlük ve daha fazla refah beklentisiyle bölgeye göç edenler arasında ağırlık Büyük Okyanus kıyılarından gelen Asyalılar ve Latin Amerikalılar'da.

Ülkeye yeni giren göçmenlerin yüzde 52'si Latin Amerika'dan.

Bu değişim aynı zamanda ABD'nin yurtdışındaki çıkarlarını algılayışına da yansıyor. Amerika'nın çıkar odaklarında Avrupa'nın öncelikleri, hiç olmadığı kadar az.

Değişen dış politika öncelikleri

Amerikan dış politikası, ülkenin dünya sahnesinde bir 'misyon'u olduğu düşüncesinin simgelediği idealizm ile ulusal çıkarların bileşimi.

Ulusal çıkarların idealizm karşısında kazandığı ağırlığa özellikle Washington'un çevre koruma konusundaki tutumu örnek gösteriliyor.

Washington, uluslararası çevre koruma anlaşmalarına ulusal çıkarlarını gerekçe göstererek mesafeli duruyor.

Ayrıca enerji kaynakları ihtiyaçlarını karşılamaya yetmediğinden, enerji akışının devamlılığını sağlamak da Amerikan dış politikasının başlıca önceliklerinden.

11 Eylül 2001'de ABD, kaçırılan üç yolcu uçağıyla New York'taki Dünya Ticaret Merkezi ve Washington'daki Savunma Bakanlığı'na düzenlenen saldırılarla sarsıldı.


11 Eylül 2001'deki saldırılar ABD'nin siyasi önceliklerini yeniden şekillendirdi

Dünya Ticaret Merkezi kulelelerinin yerle bir olduğu saldırılarda binlerce kişi öldü.

Washington'u hedef aldığı düşünülen, kaçırılan dördüncü uçak ise Pennsylvania yakınlarında düştü ve uçaktakilerden kurtulan olmadı.

Saldırılar, Soğuk Savaş dönemi ardından dünyanın tek süper gücü haline gelen ülkenin, dünya siyasetindeki rolünü gözden geçirmesini de beraberinde getirdi.

2001 Ekim ayında ABD öncülüğünde düzenlenen bir askeri harekatla, Afganistan'daki Taleban rejimi devrildi.

2003 Mart ayında ise ABD, bu kez Irak lideri Saddam Hüseyin'in devrilmesiyle sonuçlanan bir askeri harekatın başını çekiyordu.

Son yıllarda ülke ekonomisinde sağlanan olumlu gelişmeleri ve göreli bir refah düzeyine rağmen zengin-yoksul uçurumu varlığını sürdürüyor.

Halen yoksulluk düzeyinin altında 30 milyonu aşkın Amerikalı yaşıyor. Bunların büyük bir bölümü de Afrika ve Latin Ameirka kökenlilerden oluşuyor.

LİDERLER

Başkan: Barack Obama

Demokrat Senatör Barack Obama, 4 Kasım 2008'de yapılan tarihi seçimi kazanarak Amerika Birleşik Devletleri'nin ilk siyah başkanı seçildi.


Barack Obama 47 yaşında

Obama'nın, John McCain karşısında kazandığı zafer, sekiz yıldır süren Cumhuriyetçi yönetimin son bulacak olması anlamına geliyor.

Demokrat Senatör, seçim zaferiyle ABD'nin siyasi haritasını da yeniden çizdi. Zira Obama geleneksel olarak Demokratlara oy veren eyaletlerin yanı sıra, Cumhuriyetçilerin güçlü olduğu bazı eyaletlerde de seçimden zaferle çıktı.

Barack Obama, Demokrat Parti'nin başkan adayı olabilmek için Senatör Hillary Clinton karşısında uzun ve zorlu bir mücadele vermiş, başkan adaylığını ancak Haziran ayında garantilemişti.

Kampanyasını "Değişim" sloganı üzerine kuran Obama'dan beklentiler, ABD'de olduğu kadar dünyanını diğer ülkelerinde de çok yüksek.

Barack Obama, George Bush'dan çok kötü bir ekonomik miras devralacak. Amerika Birleşik Devletleri, 1930'lardaki Büyük Buhran'dan bu yana en büyük ekonomik krizle yüz yüze.


Başkan Yardımcısı: Joe Biden
Dışişleri Bakanı: Hillary Clinton
Savunma Bakanı: Robert Gates
İç Güvenlik Bakanı: Janet Napolitano
Ulusal Güvenlik Danışmanı: James Jones

Karizmatik bir lider ve etkili bir hatip olarak bilinen Barack Obama, 1961'de Hawaii'de doğdu. Obama'nın babası siyah bir Kenyalı, annesiyse beyaz bir Amerikalıydı. Barack Obama, ABD'nin seçkin okulları arasında bulunan New York'taki Colombia Üniversitesi'nde Siyaset Bilimi bölümünü bitirdi, daha sonra da Harvard Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nde yüksek lisans eğitimi gördü.

1991'de noktaladığı Yüksek lisans öğrenimi sonrası, Chicago'da bazı hukuk bürolarında ve sosyal hizmet kurumlarında çalışan Obama, Demokrat Parti içinde de aktif siyasete başladı.

Barack Obama, 1996'da Illinois Senatosu'na, 2004'te de ABD Senatosu'na seçildi.

ABD'nin 44. başkanı seçilen Barack Obama, 20 Ocak 2009'da yemin ederek göreve başladı.

MEDYA

ABD dünyanın en gelişmiş medyasına sahip. Amerikan yapımı dramlar, komedi programları, pembe diziler, animasyonlar ve filmlerin dünya geneline yayılan bir izleyici kitlesi var.

Amerika'da en etkili medya kolu televizyon. ABC, CBS ve NBC televizyonları, uydu kanalları ve kablolu yayınların yaygınlaşmasına dek uzun yıllar sektöre hakimdi.

Şimdi ise ülkenin en çok izlenen yayın kuruluşları arasında Fox grubu da gösteriliyor.


ABD'de medya sektörü son derece rekabetçi

ABD televizyonlarında programlar çoğu zaman kısa ömürlü ve yüzeysel. Reklamlar da yayın saatlerinde önemli bir dilimi oluşturuyor.

Bir programın ekranda kalıp kalamayacağını izlenme oranları ve reklam gelirleri belirliyor ve fazla tutunamayan programlar kısa sürede yayından çekiliyor.

Amerika Birleşik Devletleri genelinde, yaklaşık 10 bin ticari radyo istasyonu var. Kentlerde her zevke, dile ve görüşe uygun bir radyo bulmak mümkün.

Orta dalgada yayın yapan istasyonlar daha çok haber ve spor programlarına ağırlık verirken FM bandında hakimiyet müzik programlarında.

ABD'de ifade özgürlüğü anayasa ile güvence altına alınmış durumda. Bazı istasyonlar buna dayanarak aşırı siyasi veya dini görüşlere de yer veriyorlar. Bu sert görüşleri savunan ve 'şok jokey' olarak adlandırılan radyo sunucularının yadsınamayacak bir etkisi var.

Ülkede kamu yayıncılığı kısmen merkezi bütçeden alınan payla yürütülüyor. Ancak bu kurumların da bağış kabul etmesine izin veriliyor. Pek çok üniversite ve kolejin de kendi yayın kuruluşları var.

600 kadar üye istasyonu olan Ulusal Kamu Radyosu reklamlarla kesilmeyen haber, tartışma ve müzik programları yayınlıyor.

PBS tarafından işletilen kamu televizyonu hizmetleri ise kaliteli ve eğitici yapımlar sunulmasını sağlamakla yükümlü.

Ülkede her gün 1.500 kadar gazete basılıyor. Bunların çoğu ise yerel ya da bölgesel odaklı.

ABD internetin memleketi olarak görülüyor. Ancak internete ilk kez bağlananların oranları son yıllarda yavaşlıyor. 2007 başları itibariyle Amerikalıların yüzde 70'inin internet bağlantısı olduğu düşünülüyordu.

Ülke dijital yayıncılığa geçmeye hazırlanıyor, analog televizyon yayınları 2009'un başlarında son bulacak.

Tugay NAYKI

Fatih hocam teşekkürler bilgi paylaşımı için..

Bebeklerin katili, Irak, Filistin, Afganistan halklarının bitirilmesi için çalışan, dünyadaki her türlü akla gelebilecek olumsuzlukların sebebi olan bu ülke ve bu ülkeye sempati duyanları nefretle kınıyorum..

__________________
''Bu topraklar bomboş arsalar değildir, adı Vatandır. Vatan; Dünyada, parası, fiyatı, karşılığı, borsası, piyasası olmayan tek şeyin adıdır.''

Nihat GENÇ

Cumhuriyet onurla yaşar! Cumhuriyet bağımsızlıktır, onurumuzdur, dirliğimizdir, bereketimizdir, Nasrettin Hoca'dır, Yunus Emre'dir, bütün bu değerleri çocuklarımıza anlatmaktır. Onur ve şeref kazınmış ve çıkartılmıştır bu topraklardan. Böyle cumhuriyet olacaksa hiç olmasın, yıkılır bir tanesi daha yapılır.

Nihat GENÇ[/SIZE]

Fatih GÜRIŞIK

Tugay hocam siz çok dolusunuz ya anlaşılan bu ABD ve AB böyle hocam ama bu işler de pek duygusal davranılmıyor maalesef,üniversitede okurken hocamız İbrahim ATALAY en öenmli eksikliğimizin dünya coğrafyasını iyi bilmeyişimiz ve enformasyon eksikliğimiz olduğunu söylerdi.Bugün ABD'de Osmanlı Tarihi kürsüsü varmı?evet var ve bu kürsünün başında Osmanlı Tarihinde çalışma yapmış dünyanın en önemli hocaları varmı?evet var(mesela Halil İnalcık,Robert Mantran,Colin İmber,İlber Ortaylı vs)Demekki adamlar dünyayı,geçmişi çok iyi öğremiyor ve öğretiyorlar,ne dünü ne bugüunü ne geleceği kaçırıyorlar..
Hasılı hocam suçlamamız gereken aynalar değil eğri büğrü olan vücudumuz,asıl hata bizde..

Tugay NAYKI

Hocam haklısınız, ben AB-D'yi her türlü olumsuzluktan sorumlu tutuyorum..

Afganistan'da öldürülen, katledilen bir insanın sorumlusuda onlar, Irak'ta katledilen, Filistin'de katledilen insanların sorumlusu da onlardır, lanetliyorum allah iflaf etmesin bunları..

__________________
''Bu topraklar bomboş arsalar değildir, adı Vatandır. Vatan; Dünyada, parası, fiyatı, karşılığı, borsası, piyasası olmayan tek şeyin adıdır.''

Nihat GENÇ

Cumhuriyet onurla yaşar! Cumhuriyet bağımsızlıktır, onurumuzdur, dirliğimizdir, bereketimizdir, Nasrettin Hoca'dır, Yunus Emre'dir, bütün bu değerleri çocuklarımıza anlatmaktır. Onur ve şeref kazınmış ve çıkartılmıştır bu topraklardan. Böyle cumhuriyet olacaksa hiç olmasın, yıkılır bir tanesi daha yapılır.

Nihat GENÇ[/SIZE]

Ayşenur KILIÇ

Teşekkürler hocam...