ÜLKELER COĞRAFYASI

Fatih GÜRIŞIK

Ülke rehberi: Japonya

Geleneksel yaşam tarzını ileri tekonoloji ile aynı potada eriten Japonya, aynı zamanda bulunduğu bölgenin en önemli ekonomik güçlerinden biri.

JAPONYA'NIN KÜNYESİ

Nüfus: 127 milyon 900 bin (BM, 2008)
Başkent: Tokyo
Yüzölçümü: 377 bin 864 km2
En yaygın dil: Japonca
En yaygın dinler: Şinto dini, Budizm
Ortalama ömür: Erkeklerde 79, kadınlarda 86 yıl (BM)
Para birimi: yen
Başlıca ihraç ürünleri: Taşıtlar, bilgisayar parçaları, elektronik cihazlar, kimyasal maddeler, saat
Ortalama yıllık gelir: 37.670 dolar (Dünya Bankası, 2007)
İnternet uzantısı: .jp
Uluslararası telefon kodu: +81

Japonya'nın 20. yüzyılın ikinci yarısında gerçekleştirdiği ekonomik atılımlar, dünya genelinde 'mucize' olarak nitelendi, takdirle yorumlandı.

Ancak savaş sonrası dönemde otomotiv, elektrikli eşya ve elektronik sektörlerinin desteğiyle sağlanan hızlı büyüme 1990'larda hız kesti. Son yıllarda ülke ekonomisine, 1997'de had safhaya ulaşan bir durgunluk hakim oldu.

Ülke yönetiminin düşük talep, deflasyon, iflaslar ve ve bankacılık sektörünün karşılaştığı karşılıksız krediler sorununa çözüm getirmesi gerekiyor.

GENEL BİLGİLER

Dünyanın en köklü hanedanının hüküm sürdüğü Japonya, 19. yüzyılın sonlarında bölgedeki komşularıyla peşpeşe gelen savaşlara girdi.

1930'larda Çin'i işgal eden Japonya, Nanjing'de 300 bin Çinlinin ölümüne yol açmakla suçlanıyor.

İkinci Dünya Savaşı'na da Nazi Almanyası yanında giren Japonya, 1945'te ABD'nin iki büyük kentine atom bombaları atması ardından, koşulsuz teslim olduğunu ilan etti.

6 Ağustos 1945'te Hiroşima'ya atılan bomba 200 bin, üç gün sonra Nagazaki'ye atılan bomba ise yaklaşık 75 bin kişinin ölümüne yol açtı.

Teslim olan Japonya'nın ordusu ve donanması feshedildi; yeni Japon devleti ise 1952'de kuruldu.

O zamandan bu yana ülke siyasetinde en etkili güçlerin başında, halen iktidarda olan Liberal Demokrat Parti geliyor.

2003'te ABD öncülüğündeki işgal ardından Irak'ta görev yapmak üzere Japon askerleri sevkedilmesi ve bir ordu düzeni kurulması kararları ise ülkenin "barışçı" anayasasının ihlali olarak değerlendirildiğinden, tartışma yaratıyor.

Geleneksel toplum, modern yaşam

İleri teknolojinin kalbi olarak görülmesine rağmen, Japonya hala toplumsal yapısı ve çalışma dünyasının hiyerarşik düzeni açısından geleneksel bir yapı içinde.

Çoğu Japon ömürleri boyunca aynı işyerinde çalışıyor.

Ancak bu ve diğer gelenekler batı kültürünün etkisine daha açık bir neslin gelişmesi ile sorgulanır oldu.

Japonya'nın komşuları ile ilişkileri hala İkinci Dünya Savaşı öncesi ve sırasındaki gelişmelerden etkilenir durumda.


İkinci Dünya Savaşı yenilgisi Japonya'da dengeleri değiştirdi

Japon yönetimi için işgal ettiği ülkelerde halka yapılan muamele dolayısıyla özür dileyip yaşanan zararları tazmin etmek pek kolay bir adım değil. Japonya'da bir mahkemenin seks kölesi olmaya zorlanan Koreli kadınlara tazminat vermeyi reddetmesi geniş yankı bumuştu.

Güney Kore ve Çin de Japon ders kitaplarında Japon ordusunun ayıplarının örtülmesi eğilimi olduğundan şikayetçi.

Japonya dünya siyasetinin en etkili ülkelerinden birisi. Uluslararası yardım çalışmalarında bağışları ile ön sıralardaki Japonya küresel sermaye ve kredi hareketleri için de odak noktalardan birisi.

Deprem ülkesi

Japon halkının dörtte birinden azı kırsal kesimde yaşıyor. Yaşam, ülkeyi oluşturan 4 büyük adanın sahillerindeki düzlüklere serpiştirilmiş ve büyüyerek neredeyse birleşmiş olan kalabalık kentlerde odaklanıyor.

Ülkenin iç kesimlerinde ise manzaraya ormanlarla kaplı dağlık alanlar hakim.

Japonya dünyanın en hareketli fay hatlarından biri üzerinde bulunuyor.

Ülkenin bu alanda büyük deneyimi ve gelişmiş uzmanlığı var.

1923'te Tokyo'daki bir depremde 100 bin vatandaşını kaybeden Japonya'da, 1995'te Kobe'de meydana gelen 7,2 büyüklüğündeki son büyük deprem de yaklaşık 6 bin kişinin ölümüyle sonuçlandı.

LİDERLER

Devlet Başkanı: İmparator Akihito

1933'te dünyaya gelen Akihito, 1989 yılında babası Hirohito'nun yerini aldı.

Akihito halktan büyük hürmet görüyor ancak 1947 anayasası uyarınca imparatorun görevleri sadece sembolik nitelikte.

Başbakan: Taro Aso


Taro Aso daha önce dışişleri bakanlığı yapmıştı

Taro Aso 2008 yılı Eylül ayında Liberal Demokrat Parti liderliğini ve başbakanlığı
Yasuo Fukuda'dan devraldı.

Taro, Japonya'da iki buçuk yıl içinde göreve gelen üçüncü başbakan.

Gerek siyaset gerekse de ekonomi dünyasında etkin bir aileden gelen Taro Aso'nun, Kraliyet Ailesi'yle de bağları bulunuyor.

Taro Aso, 1979'da Japonya Parlamentosu Diet'e seçilmeden önce 6 yıl ailesine ait madencilik şirketini yönetmişti.

2005-2007 yılları arasında Japonya Dışişleri Bakanı, 2008'de de iktidardaki Liberal Demokrat Parti'nin Genel Sekreteri olan Taro Aso, 2001'den bu yana dört kez de partisinin genel başkanlığı için aday olmuştu.

Taro Aso'nun başlıca görevi, kamuoyu nezdinde popülaritesini yitiren partisini güçlendirmek olacak.

Japonya'da meclisin üst kanadı muhalefetin kontrolünde ve bu noktada Japonya Başbakanı'nın ne zaman erken seçim kararı alacağı önemli.

Kendisinden önceki iki başbakana kıyasla daha karizmatik bir siyasetçi olduğu söylenen Taro Aso, Japonya'yı atıcılık sporunda 1976'da olimpiyatlarda temsil etmişti.

Taro Aso daha önce Japonya, Kuzey Kore, Güney Kore ve Çin hakkında sarfettiği sözlerle, bazı diplomatik gaflara da imza atmıştı.

Dış politikada bir "şahin" olarak görülen Taro Aso'nun, Kuzey Kore'nin nükleer programı ve Çin'in bölgedeki rolü gibi konularda sert bir tavır takındığı biliniyor.

Üst düzey Japon siyasetçilerin çoğundan farklı olarak gençliğinde yurt dışında (Stanford Üniversitesi ve London School of Economics) öğrenim gören ve Sierre Leone'de çalışan Taro Aso ayrıca Japonya'nın ilk Katolik başbakanı.

MEDYA

Japonya'da yayıncılık sektörü son derece etkili ve ileri. Özel olsun, kamuya ait olsun kendilerine sağlam konum edinmiş yayın kurumları, izleyici çekmek için zorlu bir rekabet halinde.

Kamu yayın kuruluşu NHK de dahil olmak üzere ülkede kara vericileriyle yayın yapan 5 televizyon kuruluşu bulunuyor.


Japonya'da medya sektörü çok hareketli

Yayın kurumlarının uzmanlık alanları ise farklılık gösteriyor. Milyonlarca kişi yayınları uydu veya kablolu yayınlar aracılığıyla takip ediyr. Aynı zamanda radyo sektöründe de faaliyet gösteren NHK de uydu ve kablolu yayınlar hizmeti veriyor.

NHK, aynı zamanda çok daha iyi ve canlı yayın kalitesi sağlayan yüksek tanımlı televizyon sistemlerinin (HDTV) de yaratıcılarından. NHK halen bir kanalını bu sistemle yayın yapmaya ayırmış durumda.

Aynı zamanda yavaş yavaş karasal alıcılarla dijital yayına da geçiliyor.

Haber programları, diziler, eğlence programları yanında spor, özelikle beyzbol büyük kitleleri ekran başına çekiyor.

Yabancı yapımlar başlıca kanalların yayınlarında ağrılıklı bir konumda değil ancak batı etkisi yerli yapımlar üzerinde kendini gösteriyor.

Japonya 'reality TV' diye anılan, sıradan insanların katıldığı programlara Avrupa ülkeleri ve Amerika Birleşik Devletleri'nden çok daha önce girişti.

Ülkede gazete okuma oranları çok yüksek. Japonların yüzde 80'i günde en az bir gazete okuyor.

Ulusal ölçekli günlük gazetelerin tirajı milyonlarla ifade ediliyor. Çoğu büyük gazetenin ayrı öğle ve akşam baskıları yapması bu rakamların artmasına katkıda bulunuyor.